Acute pijn of zwelling van je enkel??
Wat te doen bij acute pijn of zwelling van je enkel?
Het verzwikken of scheuren van enkelbanden is een van de meest voorkomende blessures binnen veld- en zaalsporten. Meestal zwikt de enkel hierbij onder hoge snelheid naar binnen. Aan te raden is de enkel een aantal keer per dag gedurende 20 minuten te koelen en kortdurend (maximaal 2 dagen) rust te nemen. Wordt de enkel direct dik en kunt u er niet op lopen, laat dan de enkel screenen door de fysiotherapeut of huisarts. Die kan dan
bepalen of het nodig is om een foto te laten maken als een breuk bij dat consult niet uitgesloten kan worden.
Is mijn enkel gebroken?
Een breuk is niet aannemelijk als de Ottawa Ankle Rules negatief zijn.
In dat geval:
-Kunt u meer dan 2 passen op het geblesseerde been lopen
-Is er geen drukpijn op de onderste 6 cm van de achterzijde van de enkelvork botten A en B (de zgn. malleoli)
– Is er geen drukpijn op het botpunt midden aan de zijkant van de voet C (zgn. de basis van metatarsale V)
– Is er geen drukpijn op het scheepsvormige bot aan de binnenzijde van de voet D (het zgn. os naviculare)
Therapie bij acute enkelklachten
Fysiotherapie kan ingezet worden in de acute fase om een inschatting te maken of de banden opgerekt of ingescheurd zijn. De fysiotherapeut kan dan de enkel tapen om zo de gescheurde banden optimaal te laten genezen en adviezen geven, met als doel om u zo snel mogelijk de enkel optimaal te laten bewegen; zo verkorten we het herstel en kan u letterlijk zo snel mogelijk weer uit de voeten.
Kunt u binnen twee weken de enkel weer goed belasten, dan is dit een gunstig teken voor herstel. Dit zegt op dat moment nog niks over hoe belastbaar de enkel is op sportniveau. Door het enkeltrauma ontstaat er vaak zwelling in de enkel waardoor die stijf wordt. Ook kan
hierdoor de kracht en stabiliteit van de enkel afnemen. Hierdoor is de kans aanwezig dat op het moment dat u weer gaat sporten, u de enkel opnieuw verzwikt. Indien nodig kan de fysiotherapeut de enkel mobiliseren en een oefenprogramma opstellen om te zorgen dat de
enkel weer volledig hersteld is voordat je het veld op stapt. Daarnaast kan de fysiotherapeut bepalen of het nodig is om een brace te dragen. Een oefenprogramma en/of een tape of brace zijn bewezen effectief.
Chronische enkelklachten
Een chronische klacht is een klacht die lang duurt. Wanneer u vaker door de enkel zwikt
noemen we dat chronische zwikkers. Dat kan leiden tot pijn en stijfheid die de blijvende
instabiliteitsklachten verder in de hand werken. Een uitgebreid fysiotherapeutisch
onderzoek is dan aan te raden om in kaart te brengen hoe u deze klachten het best kunt
oplossen. Daarnaast kan worden gekeken of het dragen van een brace kan helpen in het
voorkomen van opnieuw zwikken door de enkel.
RICE of niet?
(Interview met oa onze collega Igor Tak over enkelletsel in het vakblad voor NGS masseurs, september 2019)
RICE. Rest Ice Compression Elevation. Waarschijnlijk hebben de meeste
masseurs deze methode nog geleerd om toe te passen na een kneuzing
of verzwikking. Maar RICE heeft zijn langste tijd gehad.Wetenschappelijk bewijs dat het werkt is er niet en mede daarom heeft de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapeuten in de Sportgezondheidszorg (NVFS) RICE uit de richtlijnen gehaald.
“Koelen is prima, het verlicht in de regel de pijn die ontstaat na
de verzwikking, maar het is niet zo dat je door koelen of met
RICE sneller herstelt”, zegt dr. Igor Tak, sportfysiotherapeut en
onderzoeker bij Fysiotherapie Utrecht Oost namens de NVFS.
Gwen Vuurberg is arts in opleiding in het AMC en is onlangs
gepromoveerd op enkelverzwikkingen. Zij publiceerde vorig jaar
samen met onder andere orthopedisch chirurg professor Gino
Kerkhoffs een onderzoek naar de diagnose, behandeling en
preventie van inversietraumata. Zij vergeleek het onderzoek dat
wereldwijd al naar het onderwerp is gedaan en concludeerde
dat er geen bewijs is dat RICE als combinatietherapie, of
ijstherapie dan wel compressietherapie als opzichzelfstaande
behandelingen positieve invloed heeft op pijn, zwelling of functie
POLICE
“Hoewel er, ook bij de eerste hulp en de huisarts, nog steeds adviezen worden gegeven om na een verstuikte enkel eerst maar eens een weekje rust te houden, is bewegen juist belangrijk”, zeggen Igor en Gwen. “Je kunt beter zeggen: ga een stukje fietsen als het gaat”, zegt Igor. Gwen: “Wij vonden dat belasting naar kunnen het beste effect op herstel heeft. En als je weer kunt belasten balansoefeningen. In verschillende onderzoeken vonden we dat fysiotherapie na een inversietrauma effectief is.”
Eventueel in combinatie met RICE. Maar RICE alleen doet niets.”Igor: “Zorg ervoor dat niet alleen de balans herstelt door oefentherapie, maar ook de beweeglijkheid van de enkel en de kracht van de spieren rondom.” De sportfysiotherapeuten gebruiken in plaats van RICE daarom liever het acroniem‘POLICE. Dat staat voor Protected Optimal Loading, Ice, Compression, Elevation as needed. Igor: “Dit gaat uit
van de reactiveringsgedachte in plaats van heel voorzichtig doen.
Bewegen naar kunnen is het beste advies. En als de patient zich
er prettig bij voelt, kun je de andere drie elementen toepassen.
Maar doe de compressie vooral niet te strak. Sommige mensen
willen graag wat ondersteuning. Een kortdurend gebruik van
brace of tape is daarbij voldoende.”
Ontstekingsreactie
Op basis van het onderzoek hebben Gwen en haar collegae een
richtlijn vernieuwd voor het behandelen van inversietraumata.
RICE wordt niet meer geadviseerd als behandeling. Koelen
kan iets helpen tegen de zwelling. Er zijn onderzoeken gedaan
waarbij koudetherapie werd vergeleken met warmtetherapie.
Daarin kwam ijstherapie er beter uit om de zwelling tegen te
gaan. Dat is logisch, want als je koelt trekken vaten samen en
kan er geen vocht meer uit. Bij warmte gaan ze juist open staan.
Maar wil je per se dat de zwelling afneemt? “De zwelling zorgt er
juist voor dat er stoffen naar de aangedane plek worden vervoerd
die helpen bij het herstel. Het lichaam geeft die reactie niet voor
niets”, zegt Gwen.
Dat zegt Igor ook. “Zwelling is niet verkeerd. Het is een
ontstekingsreactie die het lichaam nodig heeft om te herstellen.
Een ontsteking is een opruimmechanisme en is heel belangrijk.’’
Gwen: “Ik snap wel dat als de zwelling heel erg belemmerend is, je
die iets wil laten afnemen. Dan kun je koelen, maar er is niet veel
bewijs voor dat de zwelling eerder over is.””
Placebo-effect
Koelen zorgt wel voor een pijnstillend effect via de huid. Gwen:
“De patient ervaart dat in elk geval zo. Het kan ook een placeboeffect zijn.””De NVFS waarschuwt daarbij om niet te lang te koelen, intermitterend kortdurend: “Maximaal twintig minuten achter elkaar,
vier tot vijf keer per dag” zegt Igor. “Je wilt alleen oppervlakkig
koelen. De huid. Koel je langer, dan koel je de weefsels die dieper
onder de huid liggen. Er zijn enige aanwijzingen dat dit het herstel juist vertraagt.” Gwen denkt niet dat je met een icepack heel veel schade kunt aanrichten. “Daarmee kom je vaak niet zo diep en daarnaast koel je alleen lokaal.”
Ook van de overige elementen in RICE zijn beide geen voorstander.
Igor: “Een strakke compressie belemmert de circulatie. En ook
absolute rust en elevatie liever niet, maar juist bewegen binnen
de mogelijkheden.””
Onderzoek
deskundige en stapsgewijze aanpak helpen we u graag.
Wouter van Goeverden
Fysiotherapeut
Nienke van Rozendaal
Fysiotherapeut
Behandelplan
De fysiotherapeut kan uw enkel tapen om zo de gescheurde banden optimaal te laten genezen en adviezen geven, met als doel om u zo snel mogelijk de enkel optimaal te laten bewegen; zo verkorten we samen het herstel en kunt u letterlijk“zo snel mogelijk weer uit de voeten.
Fysiotherapie Utrecht Oost
Afspraak maken?
Dat kan via 030-2341010 of stuur een mail naar info@fysiopraktijk.nl
Wanneer?
Van maandag tot en met zaterdag staan we klaar om jou de beste zorg te leveren.
Fysiotherapie Utrecht Oost
Bloemstraat 65d, 3581 WD Utrecht